Malang

 

Een reis per trein van Solo naar Malang is mogelijk maar voert via Surabaja.  En dat is nogal een omweg.  Bovendien blijkt dat we een groot deel van de tocht in de nacht moeten afleggen. Dat vinden we zonde en we besluiten de bus te nemen. De busreis zal ongeveer zes uur duren maar is gerieflijk.
De bus heeft airco, er worden onderweg maaltijden geserveerd en er is zelfs een toilet aan boord.
Per taxi laten we ons naar de opstapplaats brengen en precies op tijd vertrekken we.               
Het uitzicht is prachtig en we genieten.               
Na ongeveer twee uur maken we een stop en na vier uur nog een keer.
We krijgen een bescheiden maaltijd aangeboden.

Om een uur of vijf  's middags komen we in Malang aan.
We waren hier eerder in 2004 om Egbert op te zoeken die toen een vrijwilligersproject met straatkinderen deed.  We kunnen ons van de stad niet veel herinneren en herkennen ook niets.
In de reisgidsen hebben we gelezen over een befaamd en beroemd eend-restaurant, Well Duck.  We besluiten ons er per taxi naar toe te laten brengen want het is inmiddels donker geworden.
We worden afgezet bij een soort verbouwde garagen en verbazen ons.  De garage waarin inderdaad gegeten wordt heeft de juiste naam maar mist de allure uit de boekjes.

Afijn, het gaat om het eten en na kort overleg met de bediening hebben we de indruk twee keer eend te hebben besteld op verschillende wijze bereid.  Wie of wat schetst onze verbazing als er een grote gegrilde vis op tafel komt en een klein eendepootje.  We maken duidelijk dat we voor de eend komen door naar de eendepoot te wijzen en vervolgens bijna onze vinger in de mond te stoppen en voor we het weten verschijnt er een hele, gegrilde eend op onze tafel.  Ondanks de slechte zit eten we met smaak van zowel eend als vis.  Met een gevulde maag en een niet eens heel veel lichtere  portemonnee verlaten we het restaurant, annex garage.  Tsja, we zijn in een ver buitenland!

De volgende ochtend beginnen we met de wandeling.
Malang ontstond in de eerste helft van de 19e eeuw.  De stad had destijds vooral een funktie als bestuurscentrum voor de cultuurondernemingen in de regio en was bij Europeanen geliefd vanwege de hogere ligging en daardoor lagere temperatuur.  Vergelijkbaar met Bogor en Bandung.
Koffie is het belangrijkste exportgewas.

Aan het eind van de 19e eeuw werd Malang aangewezen als garnizoensstad. De gemeente voerde in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw grootschalige stadsuitbreidingsprojecten uit met als doel een Europese stad in de tropen te creëren.  Om te voorkomen dat Malng zich als lintbebouwing zou ontwikkelen langs de grote weg naar Surabaja vond uitbreiding plaats naar zowel het Oosten, Westen als het Zuiden waardoor er een compacte stad is ontstaan.  De Nederlandse architect en stadsplanoloog H. Th. Karsten speelde in de ontwikkeling van deze plannen een grote rol.  Het bijzondere aan zijn plannen was dat hij bij de situering van wegen en gebouwen rekening hield met het uitzicht op omliggende vulkanen. Dat de rivier de Brantas als groenvoorziening in de stad werd geïntegreerd en dat woonwijken niet meer op basis van etniciteit maar op basis van woningtype werden ingedeeld. 
De oorspronkelijke stadsstructuur is nog steeds intact.
Nu wonen er ongeveer 800.000 mensen en het is na Surabaja qua grootte de tweede stad van Oost Java.  We wandelen door de omgeving van het alun-alun, het gebied rond het Tuguplein en de Nederlandse wijk rond Jl. Besar Ijen.      
We beginnen met een bezoek aan de chinese tempel Eng An Kiong vlakbij de Pasar Besaar.  Ook deze tempel is een tridhartma-tempel voor de drie godsdiensten boeddhisme, taoïsme en confucianisme. In de hoofdruimte wordt de god van de aarde Hok Tek Cien Sien vereerd. De ruimte links is gewijd aan boeddha en de ruimte rechts aan Confucius.  Ook hier net als in Solo een artaar voor de godin van barmhartigheid Kwam Im.  Bij ieder altaar is een draagstoel aanwezig waarop de godenbeelden op feestdagen door de straten van de stad worden gedragen.
De Pasar Besar is in een modern gebouw gevestigd nadat het vorige marktgebouw afbrandde.
We wandelen verder door een straat waar het heerlijk ruikt. In kiosken aan weerszijden van de straat worden rozenblaadjes en jasmijnbloemen verkocht, bedoeld als offers voor de graven.
Ietsje verder staat museum Bentoel, het voormalige woonhuis van Ong Hok Liong, de oprichter van de sigarettenfabriek Bentoel.  Ong Hok Liong was een kleine tabakshandelaar die zich in 1910 in Malang vestigde. In 1930 richtte hij in dit huis de "Strootjesfabriek Ong Hok Liong"  op.
De onderneming werd pas in 1935 een succes nadat hij tijdens een meditatie de merknaam Bentoel had doorgekregen. Bentoel is een knolsoort en de afbeelding hiervan is in het embleem van het sigarettenmerk ogenomen.  De productie van de kretek kruidnagelsigaretten vond oorspronkelijk met de hand plaats.  Na de onafhankelijkheid groeide Bentoel uit tot de 4e sigarettenindustrie van Indonesië. Het museum is ingericht met authentieke meubels en familieportretten. Daarnaast veel informatie over de geschiedenis van de Bentoelsigaret.
In de Jl. Wiromargo veel huizen uit de eerste helft van de 20e eeuw. Sommige met een karakteristieke veranda aan de straatzijde, oorspronkelijk gebruikt voor de verkoop van producten.
We komen uiteindelijk bij het grote alun-alun.
Rond dit plein verschenen in de 19e eeuw voornamelijk westerse gebouwen  De woning van de assistent-resident, sociëteit, kerken en financiële instellingen, de gevangenis en enkele bioscopen.  De Jamik moskee aan de westkant.  Het inheemse alun-alun concept werd in Malang dus gebruikt om de westerse dominantie te benadrukken.  Rond 1990 werd het alun-alun opnieuw ingericht.  Het plein werd geplaveid en de gevangenis en bioscopen werden vervangen door winkelcentra en kantoorgebouwen. We drinken koffie in restaurant Toko Oen.  Een ijssalon, patisserie-winkel uit 1934,  opgericht door mevrouw Liem Gien Nio, echtgenote van Oen Tjoen Hok, vandaar de naam Oen.

Het was vanwegen het Europese menu bijzonder populair bij de westerse bevolking.

Aan het interieur is sinds de jaren derig weinig veranderd en op de menukaart prijken nog steeds gerichten uit de Nederlandse tijd, o.a. twee kroketjes op sneetjes wit brood.
Aan de rivier de Brantas de Pasar Burung, de vogeltjesmarkt waar behalve vogels ook vissen, katten, konijnen, honden en marmotten worden verkocht.
We wandelen door tot het Tugu monument. 
Hier ligt ook het Hotel Tugu befaamd door zijn collectie antiek.  We vragen of we binnen een kijkje mogen nemen en zijn van harte welkom. Het hotel is inderdaad een museum op zich met prachtige beelden en waterpartijen.  Aan de overkant het stadhuis van Malang en ietsje verder een brede boulevard met groenstrook in het midden, die de entree vormt naar het treinstation van Malang.
We lopen de boulevard af naar het station om ons te oriënteren op het vervolg van onze reis.
We worden vriendelijk te woord gestaan en kiezen voor de trein naar Probelingo die de volgende dag om 13.10uur vertrekt.
De volgende ochtend maken we de wandeling af door de Bergenbuurt, een stadsuitbreidingswijk naar het model van Karsten uit de jaren twintig en dertig.
Karakteristieke Europese woningen, een voetbalstadion en scholen.
We eindigen de wandeling met een bezoek aan interneringskamp   "De Wijk".  Nadat Malng in 1942 door de Japanse legers was ingenomen werden alle westerse vrouwen en kinderen uit Malang en omgeving gedwongen zich in dit kamp te vestigen. Op het hoogtepunt verbleven hier meer dan 7000 mensen. Het kamp was met prikkeldraad en gedhek, gevlochten bamboematten, afgezet. Hierbinnen moesten de bewoners in hun eigen  onderhoud voorzien.  In 1944 werd het kamp straat voor straat ontruimd waarna de bewoners naar andere kampen op Java werden overgebracht.  Het kamp werd in 1945 opnieuw ingericht voor Indo-Europeanen,  dit keer om bescherming te bieden tegen anti-Nederlandse jongerengroeperingen. De laatste bewoners werden op 31 juli 1947 door Nederlandse troepen bereikt.
We eten in Rumah Makan Kertanegara aan de Jl. Kertanegara nr. 11 met heerlijke ayam bakar rujak. Echt een aanrader!
Zeker naar toe gaan als je in Malang bent.

's Aavonds in het hotel maken we plannen voor het vervolg van onze teis.
En we proberen via CNN een glimp van het wereldnieuws op te vangen wat beperkt lukt.